Toczeń u Psa: Rozpoznanie, Przyczyna, Leczenie

Toczeń rumieniowaty układowy jest przewlekłą i potencjalnie śmiertelną chorobą autoimmunologiczną, która występuje nie tylko u ludzi, ale również spotykana jest u psów. Psy z toczniem mają we krwi przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom. Choroba występuje stosunkowo rzadko w porównaniu do innych chorób autoimmunologicznych i może wpływać na więcej niż jeden narząd wewnętrzny jednocześnie. 

Toczeń u psa powoduje rozległe nieprawidłowości skóry, serca, płuc, nerek, stawów, układu nerwowego i krwi (zmniejszona liczba czerwonych krwinek lub płytek krwi).

Jak Rozpoznać Toczeń u Psa?

Toczeń u psa powoduje tak szeroką gamę objawów, że może być mylony z wieloma różnymi chorobami, natomiast doświadczony lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział jak rozpoznać toczeń u psa i po uwzględnieniu obecnych u pacjenta objawów oraz badań laboratoryjnych, sprawnie połączy kropki w całość. Objawy tocznia u psa mogą być ostre (nagłe i krótkotrwałe) lub przewlekłe (długotrwałe i nawracające) i często naprzemiennie pojawiają się i znikają.

Objawy tocznia u psa mogą obejmować między innymi:

• gorączkę
• kulawizny i bolesność mięśni
• zapalenie stawów
• anemię
• powiększone węzły chłonne
• obniżoną liczbę białych krwinek oraz płytek krwi
• owrzodzenia jamy ustnej
• zmiany na nosie u psa
• zmiany skórne, w tym wypadanie włosów, strupy skórne, owrzodzenia
• uszkodzenia narządów wewnętrznych, zazwyczaj wątroby i nerek

Diagnostyka pod kątem tocznia rumieniowatego u psa obejmuje badanie fizykalne w gabinecie oraz badanie krwi, które wykaże, czy we krwi psa obecne są przeciwciała atakujące komórki własne organizmu. Lekarz może zlecić także badanie moczu aby sprawdzić, czy w moczu zwierzęcia nie są obecne białka, co wskazywałoby na zaburzoną funkcję nerek.

Często bywa tak, że psy z toczniem trafiają do weterynarza z problemami skórnymi lub z powodu kulawizny, które same w sobie okazują się być objawami dużo bardziej złożonej choroby. Toczeń rumieniowaty u psów jest diagnozowany zazwyczaj gdy są młode, lub w średnim wieku, dlatego starszy wiek psa nie jest tutaj utożsamiany z czynnikiem ryzyka. Warto natomiast ze względu na to zabrać młodego psiaka do kontroli jeżeli tylko wystąpią u niego niepokojące nas objawy, a przede wszystkim pamiętać, że nawet lekkie objawy chorobowe u szczeniąt powinny być skonsultowane w klinice ze względu na obniżoną odporność w wieku szczenięcym. Płeć zwierzęcia również nie gra roli jeżeli chodzi o predyspozycję, można wskazać tutaj jednak predyspozycje rasowe. Do ras predysponowanych do zachorowania na toczeń zalicza się np.:

• Beagle
• Owczarki niemieckie
• Owczarki staroangielskie
• Owczarki szetlandzkie
• Pudle
• Setery irlandzkie

Z Czym Można Pomylić Toczeń?

Toczeń u psów może mieć wspólne objawy z kilkoma innymi chorobami, co czasami może prowadzić do pomyłek podczas diagnozy. Niektóre z chorób, które mogą być mylone z toczniem u psów, obejmują między innymi niedokrwistość hemolityczną o podłożu immunologicznym, małopłytkowość immunologiczną i reumatoidalne zapalenie stawów. Oprócz tego choroby wywoływane przez bakterie, wirusy lub pasożyty mogą mieć objawy pokrywające się z toczniem. Niektóre zaburzenia tarczycy, takie jak niedoczynność tarczycy, mogą mieć objawy pokrywające się z toczniem, w tym letarg i problemy skórne.

Poniżej lista przykładów, z czym można pomylić toczeń:

• niedokrwistość hemolityczną o podłożu immunologicznym
• kłębuszkowe zapalenie nerek oraz infekcje dróg moczowych
• choroba zwyrodnieniowa stawów
• ogólnoustrojowe infekcje grzybicze lub bakteryjne
• niedoczynność tarczycy

Toczeń u psów może też prowadzić do wielu powikłań, takich jak:

• wtórne rozszerzenie przełyku
• zmiany skórne, a także zmiany w obrębie jamy ustnej, np. nadżerki i owrzodzenia
• zapalenie nerwów, mięśni, tętnic oraz błony maziowej
• zapalenie opon mózgowych
• mielopatia
• kłębuszkowe zapalenie nerek
• zapalenie opłucnej

Przyczyna Tocznia Rumieniowatego u Psa na Nosie

Tak zwany toczeń rumieniowaty u psa na nosie, to łagodniejsza forma tocznia rumieniowatego. Znana jest również jako DLE, lub “Nos Collie”. Nazwa Nos Collie pochodzi od domniemanych predyspozycji tej rasy do tej jednostki chorobowej.

Warto tutaj zaznaczyć, że toczeń rumieniowaty u psa na nosie nie prowadzi do rozwinięcia tocznia u psa, a zmiany skórne spowodowane przez tę chorobę prawie zawsze ograniczają się do nosa. Wczesne objawy choroby zaczynają się od depigmentacji nosa u psa, to znaczy, że czarny nos może zmieniać barwę przez szarości po róż. Skóra na nosie łuszczy się i pęka, a w końcu dochodzi do owrzodzenia nosa. Główną metodą diagnostyczną tocznia rumieniowatego u psa na nosie jest biopsja, którą warto wykonać, gdyż podobne objawy mogą dawać inne choroby, takie jak na przykład zakażenie gronkowcem, dermatofitoza, czy chłoniak nosa. Leczenie tocznia u psa na nosie obejmuje głównie miejscowe stosowanie leków sterydowych w postaci maści, a także doustnie w postaci tabletek. Oprócz tego przypisane mogą zostać antybiotyk i suplementy z witaminą B. Bardzo ważnym zaleceniem w leczeniu tocznia na nosie u psa jest również unikanie silnego słońca, gdyż zaostrza to objawy chorobowe. U większości psów objawy można kontrolować dzięki odpowiedniej opiece i terapii lekowej. Objawy mogą zanikać i nawracać, więc pies może mieć powtarzające się epizody choroby w ciągu swojego życia, które wymagać będą leczenia.

Jak Długo Rozwija się Toczeń?

Reakcja większości właścicieli po usłyszeniu diagnozy jest zwykle podobna. Zadajemy sobie pytania jak długo rozwija się toczeń, dlaczego nie zauważyliśmy objawów wcześniej, i czy mogliśmy zrobić coś, aby zapobiec chorobie naszego psa. Obecnie nie ma znanego sposobu zapobiegania u psów, szczepienie na toczeń nie istnieje, a dokładna przyczyna choroby nie jest dobrze poznana. Główne założenie jest takie, że choroba jest wynikiem predyspozycji genetycznych.

Początek tocznia u psów może się znacznie różnić w zależności od przypadku. Chociaż rozwojowi choroby nie można zapobiec, wczesne wykrycie i szybka opieka weterynaryjna są niezbędne do efektywnego leczenia. Regularne wizyty kontrolne u lekarza weterynarii mogą pomóc wykryć i rozwiązać potencjalne problemy zdrowotne tak wcześnie, jak to możliwe. Ponieważ nie ma lekarstwa stricte przeciwko toczniowi u psów, nacisk w leczeniu kładzie się na kontrolowanie objawów i zapobieganie powikłaniom. Czas trwania leczenia może wahać się od miesięcy do lat, a nawet całego życia psa, w zależności od ciężkości i postępu choroby. Toczeń może mieć okresy remisji i zaostrzeń, w których objawy mogą się tymczasowo pogorszyć, zanim ponownie się poprawią. Podczas zaostrzeń może być konieczne zintensyfikowanie leczenia. Rozwój tocznia u psów może znacznie różnić się u poszczególnych przypadków i trudno jest dokładnie przewidzieć, jak szybko choroba będzie postępować. Może to zależeć od genetyki psa, nasilenia choroby w momencie diagnozy i skuteczności leczenia. Rokowanie oceniane jest przez lekarzy indywidualnie w zależności od konkretnego przypadku, ale właściciele mogą spodziewać się, że ich zwierzęta będą wymagały leczenia przez całe życie.

Jak Leczyć Toczeń?

Istnieje wiele możliwości jak leczyć toczeń u psa, a lekarz weterynarii na pewno opracuje plan leczenia jak najlepiej dostosowany do konkretnego przypadku. Warto tutaj zaznaczyć, że psy z toczniem wymagają regularnych kontroli weterynaryjnych w celu oceny skuteczności leczenia. Leczenie tocznia u psów zazwyczaj obejmuje kombinację leków zmniejszających stan zapalny w organizmie i hamujących układ odpornościowy psa. Głównym celem terapii jest tutaj zmniejszenie produkcji przeciwciał przez organizm oraz zminimalizowanie bólu i innych objawów.

Psy doświadczające niewydolności nerek mogą również wymagać hospitalizacji w celu chociażby przeprowadzenia płynoterapii. Jeśli pies ma niedokrwistość, konieczna może być transfuzja krwi w zależności od jej zaawansowania. Lekarz weterynarii może również przepisać leki łagodzące nudności, wymioty lub brak apetytu, jeśli takie objawy występują.

Naszemu zwierzęciu mogą zostać przypisane leki immunosupresyjne stosowane w celu stłumienia nadaktywnej odpowiedzi immunologicznej obserwowanej w toczniu. Pomagają one opanować nieprawidłową aktywność układu odpornościowego. Możemy także dostać leki sterydowe, lub niesteroidowe leki przeciwzapalne, w celu kontrolowania stanu zapalnego i łagodzenia objawów. Leczenie tocznia u psów często wiąże się również z zapewnieniem opieki wspomagającej w celu zajęcia się konkretnymi objawami i powikłaniami, które mogą się pojawić, takimi jak zmiany skórne, problemy z nerkami lub stawami.

Nadwrażliwość na światło jest częstym objawem u psów z toczniem, dlatego psa należy chronić przed nadmierną ekspozycją na słońce. Warto ograniczyć spacery podczas nadmiernie słonecznych dni. Istnieją również filtry przeciwsłoneczne dla zwierząt, natomiast należy być ostrożnym z ich stosowaniem, oraz kategorycznie nie stosować filtrów UV przeznaczonych dla ludzi, gdyż mogą być one dla psów toksyczne.

Czy Toczeń Da się Wyleczyć?

Pytanie czy toczeń da się wyleczyć, to pierwsze co nasuwa się większości właścicieli po usłyszeniu diagnozy. Niestety, mimo zaawansowania medycyny weterynaryjnej w obecnych czasach toczeń u psów pozostaje chorobą nieuleczalną. Jest to choroba przewlekła, która wymaga długotrwałego leczenia, a całkowite jej wyleczenie nie jest możliwe.

Celem leczenia tocznia u psów jest opanowanie objawów i poprawa jakości życia psa. Często wiąże się to z podawaniem kombinacji leków, takich jak leki immunosupresyjne i kortykosteroidy, w celu zmniejszenia stanu zapalnego i kontrolowania nadaktywności układu odpornościowego. Lekarze weterynarii mogą również zalecić zmiany w psiej diecie i stylu życia, tak aby pomóc zwierzęciu w radzeniu sobie z chorobą. Ważne aby pamiętać, że konkretny plan leczenia psa z toczniem będzie zależeć od indywidualnych objawów psa i nasilenia choroby. Ścisła współpraca z lekarzem weterynarii, stosowanie się do jego zaleceń i przestrzeganie dostosowanego do psa planu leczenia będzie kluczem do sukcesu i polepszenia jakości życia naszego pupila.


Aleksandra Pawłowska 
Absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Ostatnie dwa lata studiów spędziła na szlifując umiejętności kliniczne na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium. W trakcie studiów aktywna członkini Koła Naukowego Medyków Weterynaryjnych i przewodnicząca International Veterinary Students’ Association. Największa fanka jamników, i właścicielka jednego z nich. Pasjonatka nauki, literatury faktu i kuchni azjatyckiej.